Bệnh Sán Chó: Những Điều Cần Biết Về Bệnh Sán Chó

Câu hỏi: Bác sĩ cho em hỏi bệnh sán chó là gì? Sán chó có lây không? Có nguy hiểm không? Có chữa khỏi không? Cách đây một năm, em bị ngứa nhiều và xét nghiệm kết quả ghi Toxocara pos 1/800. Em đã điều trị ở tỉnh nhưng không hết. Hiện tại em còn ngứa ở lưng và đùi. Em rất lo lắng vì nghe nói sán chó có thể lên não. Mong bác sĩ tư vấn dùm. Em cám ơn bác sĩ. H.Th.H.M. Bến Tre

Chào bạn, cảm ở bạn đã gửi câu hỏi chia sẻ về bệnh sán chó, chúng tôi trả lời bạn như sau:

Kết quả xét nghiệm của bạn trên phiếu có ghi là Toxocara pos 1/800 có nghĩa là nhiễm bệnh giun đũa chó mèo bạn nhé. Bệnh giun đũa chó mèo có tên khoa học là Toxocara. Nhưng do tỷ lệ lây nhiễm ở chó trên 80% nên thường gọi là bệnh sán chó.    

Vậy nguyên nhân nhiễm bệnh sán chó Toxocara là gì?

Nguyên nhân nhiễm bệnh sán chó là do một loài giun tròn ký ở chó (Toxocara canis) và mèo (T. cati). Nguồn bệnh chính là từ phân chó hoặc mèo nhiễm ấu trùng sau đó lây bệnh cho người qua đường miệng, qua da trầy xước, qua niêm mạc. Phân khô từ 10 đến 21 ngày của chó, mèo sau khi phóng uế là điều kiện thuận lợi để ấu trùng (ấu trùng giai đoạn 3) phát tán và lây nhiễm cho người.

Chu trình lây nhiễm bệnh sán chó Toxocara

Trong môi trường đất, ấu trùng Toxocara có thể tồn tại trên 3 tháng. Nguyên nhân nhiễm bệnh sán chó cho người là do nuốt phải ấu trùng qua đường miệng như ăn rau sống, đồ tái sống,... Ấu trùng sán chó Toxocara cũng có thể nhiễm bệnh cho người da bị trầy xước, thường gặp ở người làm vườn, người chơi thể thao tiếp xúc với đất nhiễm ấu trùng.

Trẻ em có thói quen ngậm mút tay khi chơi đồ chơi, nghịch đất cát,... thường chiếm tỷ lệ nhiễm bệnh sán chó Toxocara cao trong cộng đồng.

Dấu hiệu nào nhận biết bệnh sán chó Toxocara?

Dấu hiệu triệu chứng của bệnh sán chó Toxocara giống với các bệnh nội khoa khác như bệnh da liễu, bệnh động kinh, bệnh viêm đường ruột, bệnh gan, thận,... nên cần bác sĩ có kinh nghiệm để chẩn đoán bệnh sán chó.

Người bệnh nhiễm bệnh sán chó không triệu chứng chiếm tỷ lệ cao hoặc có các dấu hiệu mơ hồ, thoáng qua, xuất hiện triệu chứng rồi mất đi, khiến lơ là chủ quản rồi lãng quên, đến khi bệnh sán chó gây tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến gặp nhiều khó khăn để chữa trị.

Một số hình thái mẩn ngứa da ở bệnh nhân nhiễm bệnh sán chó Toxocara

Người mệt hoặc nhanh mệt khi vận động, hay quên, kém tập trung công việc. Ở da, gây mẩn ngứa da nổi mề đay dị ứng với nhiều hình thái và thường phát hiện bệnh sán chó sau khi điều trị da liễu không hiệu quả

Mắt nhìn mờ, giảm thị lực mắt một hoặc hai bên, thường phát hiện ở giai đoạn muộn do chủ quan ít khi nghĩ tới bệnh về mắt do nhiễm sán chó

Bệnh sán chó Toxocara di chuyển đến não thường gây đau nhức đầu vùng đỉnh, vùng sau gáy và hai bên trán, đôi khi có biểu hiện tê bì chân tay, đau nhức cơ, rối loạn thần kinh.

Biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh sán chó là ấu trùng di chuyển đến não 

Xét nghiệm bệnh sán chó bao lâu có kết quả?

Dương tính giả, phản ứng chéo một khó khăn hiện nay trong việc xét nghiệm máu chẩn đoán bệnh sán chó Toxocara. Xét nghiệm bệnh sán chó Toxocara cần chú ý đến phương pháp, cách thức thực hiện. Tỷ lệ dương tính giả, phản ứng chéo cao hay thấp tùy thuộc vào các yếu tố sau đây:

Kinh nghiệm của bác sĩ, bác sĩ chuyên khoa hay đa khoa

Máy móc trang thiết bị, nguồn gốc, xuất xứ hóa chất, Châu âu, Bắc mỹ hay Châu á

Thời gian triển khai xét nghiệm bệnh sán chó sau khi lấy mẫu. Những mẫu được triển khai xét nghiệm ngay sau khi lấy máu sẽ cho kết quả chính xác hơn những mẫu để sau 5 đến 7 ngày mới xét nghiệm.

Kỹ thuật thực hiện xét nghiệm: kỹ thuật ELISA OD tách huyết tương và ủ trước khi xét nghiệm bệnh sán chó sẽ giảm tỷ lệ dương tính giả, cho kết quả chính xác hơn phương pháp xét nghiệm thông thường. Phương pháp này thường được triển khai tại các bệnh viện chuyên khoa và phòng khám Chuyên khoa ký sinh trùng để chẩn đoán bệnh sán chó.

Hệ thống rửa và ủ mẫu trong quy trình ELISA OD xét nghiệm bệnh sán chó tại phòng khám ký sinh trùng Ánh Nga Sài Gòn

Bác sĩ và người bệnh cần phối hợp như thế nào để trị dứt bệnh sán chó nhanh nhất?

Bệnh sán chó Toxocara là bệnh ký sinh trùng nhiễm ở trong máu chứ không chỉ đơn thuần là nhiễm ở trong ruột. Dùng thuốc sổ để trị bệnh sán chó thường không hiệu quả. Bệnh sán chó Toxocara chữa trị khỏi hoàn toàn nếu người bệnh được khám, điều trị đúng tuyến chuyên khoa. Yêu cầu bác sĩ phải có năng lực chuyên môn, nắm rõ những dấu hiệu triệu chứng của bệnh sán chó, biết kết hợp triệu chứng và xét nghiệm để chẩn đoán và điều trị bệnh sán chó.

Chính vì, có hiện tượng dương tính giả, phản ứng chéo nên người bệnh cần được xét nghiệm và điều trị tại bệnh sán chó tại tuyến chuyên khoa. Về chuyên môn, ngoài việc sử dụng thuốc diệt ký sinh trùng, bác sĩ cần phối hợp một số thuốc chuyên khoa để tăng tác dụng hiệp đồng, giúp tăng khả năng hấp thụ thuốc vào con ký sinh trùng, qua đó sẽ tiêu diệt được ấu trùng sán chó trong mô, trong máu.

Bác sĩ cần phải khai thác kỹ tiền sử của người bệnh, hiểu rõ được những chống chỉ định khi dùng một số thuốc chuyên khoa. Ở những người bệnh có tiền sử bệnh gan, phụ nữ có thai và cho con bú cần có những liệu trình điều trị bệnh sán chó riêng.

Bác sĩ cần có lịch tái khám cụ thể cho từng người bệnh, mỗi bệnh nhân cần có kẹp hồ sơ riêng để theo dõi tiển triển bệnh sán chó,…hướng dẫn bệnh nhân tái khám khi nào? Khi tái khám cần xét nghiệm lại những nội dung gì? Mục đích của xét nghiệm đó là để làm gì?

Bác sĩ không nên kê toa cho bệnh nhân điều trị bệnh sán chó toxocara với 2 hoặc 4 viên thuốc vì như thế là không đủ để diệt ấu trùng sán chó Toxocara. Không nên dùng thuốc trị bệnh sán chó trong thời gian quá dài và không hẹn ngày tái khám xét nghiệm lại.

Người bệnh cần tuân thủ liệu trình điều trị bệnh sán chó, kiêng cữ rượu, bia trong thời gian điều trị và tái khám đúng hẹn.

Trung bình mỗi đợt điều trị bệnh sán chó từ 5 đến 15 ngày đối với liệu trình đầu tiên. Có người bệnh sán chó đã khỏi ngay sau khi điều trị lần đầu, có người hai đến ba đợt. Thường những người bệnh mà điều trị lần hai, lần ba thì giảm liều so với lần một.

Sau điều trị bệnh sán chó Toxocara 1 tháng, tình trạng mẩn ngứa da đã ổn định

Bệnh sán chó có lây không?

Ấu trùng sán chó Toxocara khi vào ruột sẽ qua thành ruột đi vào máu chu du trong dòng máu, Nhiễm bệnh sán chó thường gây tổn thương nội tạng trong cơ thể như gan, phổi, tim, thận, niêm mạc, mắt và não,…Người bị nhiễm bệnh sán chó Toxocara không lây cho người khác. Các thành viên trong gia đình có thể cùng bị nhiễm bệnh sán chó khi vô tình ăn cùng một loại thực phẩm nhiễm ấu trùng hoặc sống trong vùng có yếu tố nguy cơ.

Cách phòng bệnh sán chó

Tẩy giun định kỳ cho chó và mèo, xử lý phân chó và mèo chôn vùi hoặc cho vào thùng rác

Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn hoặc sau khi tiếp xúc với chó và mèo.

Dạy cho các em về tầm quan trọng của việc rửa tay để ngăn ngừa nhiễm bệnh sán chó Toxocara

Không để trẻ em chơi trong các khu vực dính vật nuôi hoặc phân động vật khác.

Làm sạch khu vực sinh sống của chó và mèo ít nhất một lần một tuần.

Người làm vườn nên mang giày, dép, bao tay khi tiếp xúc với đất.

Chất thải tiết của ấu trùng sán chó Toxocara trong máu là dị nguyên lạ giống như độc tố tiết ra trong cơ thể, ở một số người bệnh có cơ địa dị ứng sẽ bị mẩn ngứa da dai dẳng. Trường hợp của bạn không loại trừ khả năng ấu trùng sán chó còn tồn tại trong cơ thể. Bạn nên quan tâm đến việc chữa trị dứt điểm bệnh sán chó Toxocara để cải thiện tình trạng ngứa./. Lịch khám và xét nghiệm từ 7h đến 17h. Nghỉ ngày CN.

Trên đây là những điều cần biết về bệnh sán chó Toxocara ở người, xin được trả lời bạn và chia sẻ cùng anh, chị để có thêm kinh nghiệm về bệnh ngứa do nhiễm ký sinh trùng giun sán trong cơ thể. Tuy không phải tất cả các trường hợp mẩn ngứa da đều là do nhiễm giun sán, nhưng không thể chủ quan loại trừ bệnh giun sán khi bị mẩn ngứa kéo dài, tái đi tái lại./.

Liên hệ khám và điều trị bệnh ký sinh trùng giun sán tại phòng khám Chuyên khoa Nội Ký sinh trùng Ánh Nga TP. HCM, hoặc liên hệ bác sĩ Đặng Thị Nga qua số điện thoại: 0947232062 để được tư vấn.

Bác sĩ: Lê Thị Hương Giang

PHÒNG KHÁM KÝ SINH TRÙNG SÀI GÒN
CHUYÊN GIA VỀ NGỨA VÀ GIUN SÁN
Địa chỉ: Số 74, Trần Tuấn Khải, P.5, Q.5,TP.HCM
Tư vấn: 0912444663 - Hotline: 02838302345
Mở của từ thứ 2 đến thứ 7 từ 7h đến 17h. Nghỉ ngày CN
Thời gian trả kết quả xét nghiệm trong ngày